Zehirlenme Durumunda Yaşamla Aramızdaki Bağı Güçlendiren Genel İlk Yardım Uygulamaları
Zehirlenmeler, yaşlılar ve zayıf bağışıklık sistemi olanlar başta olmak üzere savunmasız gruplarda ölümcül olabilen ve sık rastlanması sebebiyle günlük hayatta sağlığımız için tehlike arz eden en ciddi durumlar arasında yer alır.
Dikkatsizlik, ihmal veya bilgi eksikliği neticesinde vücut fonksiyonlarımızın işleyişinde kısa sürede istenmeyen sonuçlar doğurma potansiyeli taşıyan ilgili durum, erken ve doğru müdahaleyi zorunlu kılar.
Yazımızda zehirlenmeyle ilgili detaylara yer verirken mağdurları hayatta tutmanıza yardımcı olacak genel ilk yardım uygulamalarına değinmek istedik.
Sağlıkla kalmanız temennisiyle, keyifli okumalar dileriz.
Zehirlenmeler Neden Olur?
Sindirim, solunum veya deri yoluyla belirli miktarda alındığı takdirde insan bedenine zarar veren herhangi bir maddeye maruz kalınması sebebiyle, vücudun normal işlev ve fonksiyonlarının bozulması, zehirlenme olarak tanımlanır.
Yönlendirildiği gibi veya prespektüsüne uygun olarak kullanılmayan ilaçlar, temizleyici benzeri günlük yaşamda kullanılan çeşitli ürünlerin yanlış kullanımı, yangın dumanı, gaz veya buhar haldeki kimyasal maddeler, böcek sokmaları, zehirli hayvan ısırmaları, böcek öldürücü kimyasallar ve bazı bitkiler zehirlenmelere yol açabilir.
Zehirlenme Türleri Nelerdir?
Zehirli maddenin vücuda girme durumuna göre zehirlenmeler; sindirim, solunum ve deri yoluyla zehirlenmeler olarak üç ana gruba ayrılır.
Sindirim yoluyla zehirlenme nedir?
Zehirli maddenin sindirim yoluyla vücuda girmesi ile meydana gelen ve oldukça sık rastlanan zehirlenme türüdür. Zehirli mantarlar, bozuk besinler, ilaç ve aşırı alkol sıklıkla ilgili zehirlenme türüne yol açabilir. Ev yaşamında özellikle 1-4 yaş arasındaki çocuklarda oldukça fazla rastlanmaktadır.
Solunum yolu ile zehirlenme nedir?
Solunum yoluyla vücuda giren karbonmonoksit, karbondioksit, metan, klor gibi gazlar ile çeşitli yapıştırıcılar, boya ve benzeri gaz ya da buhar haldeki kimyasal maddelerden kaynaklanan zehirlenmelerdir.
Deri yolu ile zehirlenme nedir?
Böcek sokması, zehirli hayvan ısırması, ilaç enjeksiyonu sonrasında veya saç boyası, böcek öldürücü gibi maddelere doğrudan temas edilmesi nedeniyle ortaya çıkan zehirlenmelerdir.
Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?
Bilinç kaybı, havale, kaslarda ağrı, solunum güçlüğü, morarma, solunumun durması, baş ağrısı, baş dönmesi, kulak çınlaması, nabız ritminde değişiklik, rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, kalp durması, ciltte kızarıklık gibi belirtiler, hasta veya yaralının zehirlenme türüne bağlı olarak ortaya çıkabilir.
Zehirlenmelerde görülen belirtiler, zehirli maddelerin niteliğine, vücuda ne kadar girdiğine bağlı olarak farklılık gösterebilir.
Sindirim Yoluyla Zehirlenmelerde Uygulanması Gereken İlk Yardım Yöntemleri Nelerdir?
- İlk olarak hasta veya yaralının bilinci kontrol edilir.
- İkinci adımda kişinin bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı benzeri yaşam bulguları değerlendirilir.
- Hasta veya yaralının bilincinin yerinde olduğu hallerde ağzı su ile çalkalanır ve şayet elleri zehirli madde ile temas etmişse elleri yıkanır.
- Hasta veya yaralıda bilinç kaybı olduğu gözlemlendiği takdirde kişiye koma pozisyonu verilir.
- İlgili kişiye kesinlikle ağız yolu ile herhangi bir şey verilmez veya kusturulmaya çalışılmaz.
- Mümkünse tıbbi yardım ekibi ile sonradan paylaşılmak üzere zehirlenmeye yol açan maddenin tespiti için olay yerinden veri toplanır.
- 112 aranarak acil tıbbi yardım talep edilir.
Solunum Yoluyla Zehirlenmelerde Uygulanması Gereken İlk Yardım Yöntemleri Nelerdir?
- Öncelikle patlama ve yangına yol açmaması adına olay yerindeki gaz vanası kapatılmalıdır. İlgili alanda elektrik düğmelerine dokunmaktan ve çakmak veya kibrit kullanmaktan kaçınılmalıdır. Yoğun dumanın ortaya çıktığı durumlarda müdahale esnasında maske ya da ıslak bez kullanılmalıdır.
- Mümkünse hasta veya yaralı temiz havaya çıkartılır veya ilgili alanın camları ve kapıları açılarak ortama temiz hava girmesi sağlanır.
- Hasta veya yaralının bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı benzeri yaşam bulguları değerlendirilir.
- Kişi nefes almıyorsa suni solunum desteği verilir.
- Hasta veya yaralının bilinci yerinde olduğu hallerde kişi yarı oturur pozisyonda, hastanın bilinci kapalı olduğunda ise koma pozisyonunda bekletilir.
- 112 aranarak acil tıbbi yardım talep edilir.
Deri Yoluyla Zehirlenmelerde Uygulanması Gereken İlk Yardım Yöntemleri Nelerdir?
- Emilimi önlemek adına kişinin ellerinin zehirli madde ile teması ortadan kaldırılır ve üzerinden zehir bulaşmış giysileri çıkartılır.
- Hasta veya yaralının bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı benzeri yaşam bulguları değerlendirilir.
- 112 aranarak acil tıbbi yardım talep edilir.
Halihazırda konuya dair olası endişeleriniz varsa, zehirlenme vakalarında 24 saat hizmet veren Zehir Danışma Merkezini (114) arayarak yapılabilecekler hakkında detaylı bilgi alabilirsiniz.
