Uygun Önlemler, Doğru Alışkanlıklar ve Biraz Sağduyu Bulaşıcı Hastalıklardan Kaçınmamıza Yardımcı Olur
İlk kez Aralık 2019'da Çin'in Wuhan şehrinde tanımlanan yeni korona virüs tüm dünyayı alarma geçirmiş durumda.
Bulaşıcı hastalık uzmanları, sağlıklı insanlar için, birkaç temel ilkeyi izlemenin viral enfeksiyonlara yakalanmaktan kaçınmak adına yeterli olduğunun altını çiziyor.
Yetkililerin önerileri mercek altına alındığında; uygun önlemlerin, doğru alışkanlıkların ve biraz sağduyunun bulaşıcı hastalıklardan korunmaya yardımcı olacağının vurgulandığı görülüyor.
Bu nedenle yazımızda salgın hastalıklar hakkında en çok merak edilen soruların cevaplarını, bulaşıcı virüslerden korunma yollarını ve uzman önerilerini bir araya getirdik.
Sağlıkla kalmanız dileğiyle…
Bulaşıcı hastalıklara neler neden olur?
- Bakteriler: Bu tek hücreli organizmalar; boğaz, idrar yolu enfeksiyonları ve tüberküloz gibi hastalıklara yol açabilir.
- Virüsler: Bakterilerden çok daha küçük canlılar olan virüsler; soğuk algınlığından AIDS'e kadar çok sayıda hastalığa neden olur.
- Mantarlar: Saçkıran gibi birçok cilt hastalığına yol açan mantarlar; akciğer veya sinir sistemine bulaşarak ciddi hastalıklara neden olur.
- Parazitler: Hayvan dışkısı veya böcek ısırığından bulaşabilen parazitler, sıtma benzeri rahatsızlıklara sebep olabilir.
Bulaşıcı hastalıkların belirtileri nelerdir?
Her bulaşıcı hastalığın kendine özgü belirti ve semptomları olsa da gözlenen bazı belirtiler, bulaşıcı hastalıkların ortak işareti olarak kabul ediliyor. Bunlar aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
Saydığımız belirtilere dikkat edilmesi önem arz etmekle birlikte bulaşıcı hastalıkların çoğunun sadece küçük komplikasyonlara sahip olduğu göz ardı edilmemelidir.
Kimler bulaşıcı hastalıklara daha fazla yakalanma riski taşır?
Herkesin bulaşıcı hastalıklara yakalanabileceği gerçeğini göz ardı etmek mümkün olmasa da bağışıklık sistemi düzgün çalışmayanların daha yüksek risk altında olduğu biliniyor.
Bulaşıcı hastalıklara daha fazla yakalanma ihtimali olan kişiler;
- Yaşlılar ve bebekler,
- Yetersiz ve dengesiz beslenenler,
- HIV pozitif bireyler,
- Ciddi yaralanmaları olanlar,
- Organ nakli sonrasında organ reddini engellemek adına bağışıklık sistemini baskılayan ilaçlar kullananlar,
- Bağışıklık sistemini doğrudan etkileyen kanser türlerine veya başka kronik hastalıklara sahip olanlar,
- İmplant kullananlar olarak sıralanabilir.
Bulaşıcı hastalıklardan korunma yolları nelerdir?
- Kusma, ishal, ateş gibi şikayetler varsa işe/ okula gidilmemeli, alışveriş merkezi gibi kalabalık ortamlarda bulunmaktan kaçınılmalı ve erken tıbbi yardım alınmalı.
- Kişisel temizliğe önem verilmeli.
- Yiyecek hazırlamadan önce ve sonra, yemekten önce ve tuvaleti kullandıktan sonra eller yeterli miktarda su ve sabunla 15-30 saniye boyunca iyice yıkanmalı.
- Öksürürken ve hapşırırken ağız bir mendil yardımıyla kapatılmalı. Bir kere kullanıldıktan sonra mendil atılıp eller yıkanmalı. Şayet ağzı kapatmak için bir mendil bulunması söz konusu değilse kol içi kullanılmalı.
- Hem çocuklar hem de yetişkinler birçok hastalığa yakalanma riskini ortadan kaldıracak biçimde aşılanmalı.
- Sağlam kişiler ile hasta olanlar bir araya gelmemelidir. Salgın hastalık taşıyanlara doğrudan temas edilmemeli ve bulundukları ortamdaki havayı solumaktan kaçınılmalıdır.
- Mümkün olduğunca ateşli hastalarla aynı ortamda bulunmamaya dikkat edilmeli.
- Toplu taşıma araçları kullanıldıktan, kapı kolu, telefon, klavye, musluk gibi ortak kullanılan, sıkça dokunulan nesnelere temas ettikten sonra gözle görülür bir kirlenme görülmese dahi eller en az %60 alkol içeren dezenfektan veya limon kolonyası ile temizlenmeli. Eller yıkamadan önce gözlere, ağza veya burna dokunulmamalı.
- Tuvaletler temiz tutulmalı.
- Yerlere tükürülmemeli.
- Yeterli ve dengeli beslenilmeli.
- Sabun ve su ile temizlik genellikle yeterli olsa da banyo ve mutfak düzenli olarak dezenfekte edilmeli . Evdeki biri hasta ise bulunduğu yerin yanı sıra diğer alanlar da dezenfekte edilmeli.
- Yemek hazırlarken tezgah ve diğer mutfak yüzeyleri temiz tutulmalı. Özellikle çiğ ete dokunduktan sonra eller mutlaka yeterli düzeyde temizlenmelidir.
- Pişmiş yiyecekler uzun süre oda sıcaklığında bırakıldıktan sonra tüketilmemeli.
- Yiyecek ve içecek maddelerin hijyen kurallarına uygun koşulda olmasına özen gösterilmeli.
- Et ve yumurta iyice pişirilmeli. Pişirme işlemi sırasında öğütülmüş etlerin en az 71o C; kümes hayvanlarının 74o C ve diğer et türlerinin ise en az 63o C ‘de pişirilmeleri gerektiği unutulmamalıdır.
- Çiğ yenecek meyve ve sebzeler iyice yıkandıktan sonra tüketilmeli
- Hastalığa neden olan mikroplar vücuda bozuk gıdalar yoluyla da girebilir. Bu nedenle tüketilen gıdanın fiziki bütünlüğünü sağlıklı biçimde muhafaza ettiğinden emin olunmalıdır.
- Ülke dışına seyahat ediliyorsa, bir sağlık çalışanı ile sarı humma, kolera, hepatit A veya B gibi özel aşılar hakkında konuşulmalı.
- Makas, ustura benzeri nesneler kullanılmadan önce dezenfekte edilmeli.
- Diş fırçası, tarak, havlu ve tıraş bıçağı benzeri kişisel eşyalar ve kullanılan bardak, çatal, kaşık gibi nesneler başkalarıyla paylaşılmamalı.
- Pastörize edilmiş süt tüketilmeli . Çiğ süt tercih ediliyorsa kaymak tuttuktan sonra 5-7 dakika boyunca kaynatılmalı.
- Taze peynir tüketiminden uzak durulmalı. Yapıldıktan sonra en az üç ay tuzlu suda bekletilmiş peynirler tercih edilmeli.
- Sinek, pire, bit, fare benzeri mikrop taşıyıcılarla etkin biçimde mücadele edilmeli.
- Çöpler sağlığı tehdit etmeyecek biçimde toplanmalı ve yok edilmeli.
- Kişilere ve evcil hayvanlara bulaşıcı hastalıklar yayabileceklerinden vahşi hayvanlara karşı dikkatli olunmalı. Söz konusu hayvanların tüylerine, postlarına, dışkılarına ve salyalarına temas etmekten kaçınılmalı.
Bulaşıcı hastalıklar nasıl teşhis edilir?
Doktorunuz, belirtilerinize neyin neden olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için gerekli görürse laboratuvar testi, görüntüleme taraması ve biyopsi isteyebilir. Alınan sonuç neticesinde uygun tedavi yöntemi düzenlenir.
Bulaşıcı hastalıklar nasıl tedavi edilir?
Bulaşıcı hastalık tedavisinde mikrobun türüne bağlı olarak antibiyotikler, antiviraller , antiparazitler ve antifunfgallerden yararlanılarak belirlenen uygun tedavi yöntemi uygulanır.
